Двигателот

Пишува: Силвија Авдала, Израел

Би било навистина неправедно да се тврди дека сите експонати во Музејот на Холокаустот во Скопје се лажни. На пример, изложбата вклучува униформа на војник од тенковската дивизија „Херман Геринг“, која можеби е автентична, иако таков војник никогаш не влегол на македонска територија, ниту во делот окупиран од Италија.

Постои, исто така, огромна низа чевли, за кои туристичките водичи признаваат дека се добиени како размена со мемориалот во Аушвиц. Меѓутоа, изложбата вклучува и експонат кој секако е автентичен, но предизвикува вистинско збунетост, особено кај технички писмените посетители. Ова е двигател од тенк Т-34. Според објаснувањето на табелата, за труење на депортираните Евреи биле користени издувните гасови од двигателот на тенкот.

За таа цел навистина биле користени издувни гасови, но тоа биле камиони, со прикачено комбе, со право наречено душегупка. Вистината е дека овој метод е всушност руски патент. Душегупката е популарен метод на Сталин долго пред Втората светска војна и бил користен од него, вклучително и против Евреите. Во 1942 година, Германците го напуштиле како недоволно ефикасен за масовно уништување и одлучиле Евреите од окупираните или анектирани територии да бидат собрани во огромни комплекси, концентрациони логори, кои би биле фабрики на смртта.

Сепак, дали е можно за истата цел да се користел заробен советски тенк Т-34? Не – категорично. Не постои евиденција за користен карбуратор заснован на овој дизел мотор. Бидејќи кога советските тенкови од овој тип ќе паднат во областите каде што Евреите интензивно се масакрираат, на Германците им е јасно дека ја губат војната и никој не би се мачел да го преформатира советскиот тенк во машина за масовни убиства со издувни гасови.

Инаку, моторот на фотографијата е од тенк Т-34, произведен во 1944 година. Во масовна употреба влезе во 1945 година, а кога и како завршил во Македонија како автентичен експонат во Музејот на Холокаустот, дури и неговото раководство одбива да објасни.