Жеравна – величествена и замрзната во времето

Пишува: Мануела Геренова

Жеравна се состои од нешто повеќе од 200 дрвени куќи, кои чуваат толку многу историја во себе што пред себе незабележливо се чувствуваш мал и безначаен.

Селото кое на Бугарија и ги подари Јордан Јовков, Тодор Икономов и Сава Филаретов изгледа живописно, без разлика дали е топло лето, златна есен или снежна зима. На сончево време, одењето по правливата калдрма е многу полесно, а истото важи и за возење низ тесните улички.
Жеравна е лесна за прошетка за еден ден, но дефинитивно ви требаат најмалку 2-3 дена за да уживате во нејзината целосна убавина.

Завршив во куќа за гости во високиот дел, од каде што се отвора прекрасен поглед кон селото потопено во зеленило. Нема да кријам дека возењето до таму беше вистински предизвик, особено со оглед на нискиот профил на мојата јапонска брза стрела. Пејзажот распространет пред мене брзо ги растера уморот и нервите.

За разлика од многу други слични села, Жеравна успева да ја зачува својата автентична архитектура со дрвени фасади и малку испакнати прозорци. Пријатните гостински куќи, рестораните и кафулињата речиси не се разликуваат и не се забележуваат, а прекрасно е што никој не се осмелил да го расипе хармоничниот изглед на селото.

Куќите на побогатите се варосани и оддалеку се гледа дека се поголеми, со поголеми дворови и повеќе украси околу прозорците. Речиси во секоја куќа има резбани тавани и иконостаси – потсетување дека во селото се живеело луксузно и дека благодарение на занаетчиството и трговијата, животот бил раздвижен.

Првата станица за мене во Жеравна беше куќата на Јордан Јовков, која исто така се наоѓа во повисокиот дел.

Еднокатната семејна куќа на писателот, се разбира, сега е куќа-музеј со внимателно уредена градина и скулптура на Јовков на едниот крај. Внатре се изложени покуќнината на семејството Јовкови, како и лични предмети на авторот меѓу кои едно од неговите пенкала.
Додека сте во Жеравна, не треба да ги пропуштите куќата-музеј на Сава Филаретов, уметничката галерија и храмот „Свети Николај“, кој беше затворен додека бев во селото, а сѐ што се сеќавам на него се неговите тешки порти и резбан натпис над нив.

Друга знаменитост таму е речиси постојано отворена – Димчовото кафуле. Мештаните кафулето на Димчо Кехаја го нарекле „Куќа како сонце“ поради белата фасада.

Сега скулптурата на најистакнатиот од Жеравна ги пречекува гостите и ги кани да се напијат кафе на песокот под сајванот, како што е обичајот.

Кафулето нуди и задоволства од кафе како домашен локум, старомодна торта со ореви, домашна баклава, пестил, шеќерни петлиња. На топлото време сајванот е вистинско бегство од жешкото сонце кое е комбинирано со автентичната атмосфера и домашните задоволства.

Да, додека шетав низ Жеравна имав чувство дека сѐ е замрзнато во времето, толку добро е сочувано селото. Кујната пак е типично Котленска.

Меѓу специјалитетите се познатиот сач и супа од сушени печурки, наречена „Супа од сиромашни трошки“, и искапена пита со златна кора. Рестораните на Жеравна го нудат она што сакаме да го нарекуваме „традиционална бугарска кујна“ – комбинација од големи салати и месо на скара или сач, сервирани во меански амбиент.

Куќите за гости нудат и ноќевање со појадок, а воопшто не е исклучено дека ќе ве почестат со свежо пржени лепчиња со мека лушпа, топли дебели палачинки налик на катми и малку домашен џем и сирење.

Јас и моето друштво бевме послужени токму со такви палачинки за појадок и тоа беше повик за будење за шампионите. Особено во прилог на кристално чистиот воздух и спиење во апсолутна тишина.

Жеравна е одлична почетна точка и кон околните населени места. Откако ќе се наполните со вековната историја, можете да скокнете до Медвен каде што е водопадот Синиот вир – не многу висок, но живописен водопад за кој некогаш се шпекулирало дека има богатство скриено под него.
Котел од своја страна, е дестинација која мора да се посети најмалку заради Музејот на Котелските преродбеници кој во себе го чува срцето на Петар Берон.

Бев крајно изненадена и кога го видов срцето на авторот во чаша пред моите очи, и кога открив колку е богата изложбата во музејот. Во последната, впечатлива сала се наоѓа саркофагот со посмртните останки на Георги Сава Раковски.

Во градот се наоѓа и изворот на реката Камчија.

Од Котел натаму имате избор да возите назад до Жеравна на кафе и домашни колачи или за релаксација проследена со обилна вечера.

За жал, морав да се вратам во Софија. На излегување повторно ја погледнав Жеравна и си ветив дека повторно ќе се вратам таму, но во зима да ја видам покриена со снег и со зачадени оџаци над куќите.

Жеравна се наоѓа на 350 километри од Софија, или околу четири часа со автомобил. Организирани се дводневни и тридневни екскурзии до селото. Има можност да се качите со автобус до Котел и оттаму да фатите некој од автобусите кои два пати дневно одат до Жеравна.