Лазо Нестори од Албанија: Да се биде Бугарин е гордост и големо име!
Извор: Радио Бугариja/фото: Красимир Мартинов
На само неколку километри западно од границата меѓу Грција и Албанија и околу 40 километри од регионалниот центар Корча се наоѓа албанскиот град Билишта. Дел од тамошната градска интелигенција е Лазо Нестори – претставник на бугарското национално малцинство во Албанија. Роден од селото Врбник, во близина на Билишта, Лазо по образование е филолог и 45 години предава албански јазик и литература. Сега е во пензија и времето го дели меѓу родното село и градот. Разговараме со него во неговиот дом во Билишта.
„Нашето село Врбник е едно од најстарите места на Бугарија во Албанија – вели Лазо Нестори и дава неколку примери: – Трите најважни места за секое село се црквата, училиштето и гробиштата. Познато е дека црквата во Врабник е толку старо, колку и самото село. Двапати била палена од османлискиот башибозук, два пати била обновена од Бугарите. Нашата црква денес е во формата во која била по втората обнова во 1915 година. Реконструкцијата е направена од Бугарија. Второ, првото училиште и првите учители кои се паметат во селото Врабник биле Бугарки. Станува збор за две наставнички од Благоевград – Дана Шопова и Теодорка Сливенова. Постарите во селото се сеќаваат на нив и раскажуваат за нив на нивните потомци. Со помош на бугарската држава е изградено и првото училиште. На гробиштата може да се види третиот доказ за бугарските корени на луѓето од Врбник. Епитафите на старите споменици се напишани на чист бугарски јазик. Освен тоа, многу наши предци имале продавници во Софија и така заработувале. Познато е дека ѕидарите од нашето село учествувале во изградбата на големата катедрала „Свети Александар Невски“. т.е. и духовно и економски нашиот регион е поврзан со Бугарија“.
Со бугарски средства денеска е реновиран и патот до селото Врбник, ни вели Лазо Нестори и продолжува:
„Во нашиот регион дојдоа многу емисари од соседните земји, кои се удираа во гради дека ќе ни помогнат, ќе направат ова, ќе го направат она, ветуваа се за Врбник. Но, само Бугарија даде конкретен придонес. Со бугарски средства, не многу одамна беше асфалтиран патот до Врбник и сега на сите им е многу полесно да одат во селото, да си ги поправаат куќите и да имаат понормален живот“.
Признавањето на бугарското национално малцинство од страна на албанската држава во 2017 година е големиот исчекор за Бугарите во Албанија, ни вели и Лазо Нестори, кој е револтиран од „лажниот македонизам“ што постои и во овој дел од земјата. , како што тој самиот го дефинира феноменот:
„Се знае и ова го кажувам убедено – ние сме Бугари. Го кажувам и затоа што знам дека дедо ми и чичко ми Бончо Несторов се Бугари. Бончо бил познат писател во Бугарија во времето на социјализмот. Напишал 22 книги – раскази и романи, тој со голема љубов му раскажуваше на татко ми за нашите бугарски корени, за бугарското наследство во нашето семејство и нашето село.
На нашето прашање до каде се протегаат бугарските корени на неговото семејство, Лазо Нестори ни кажува дека има роднини во Софија и во Пловдив. Синот и ќерката на писателот Бончо Несторов живеат во Софија, каде што завршиле високо образование и децата на Лазо.
„Зборувајќи за лажниот македонизам, мораме да кажеме дека до 1990-тите беше многу тешко овде да се зборува за Бугарија. Бугарскиот јазик беше запоставен на различни начини, а целта беше да се наметне дека младите не го знаат и дека не се со бугарско потекло Но, со промените во 90-тите години, се отворија границите, а бугарската држава веќе можеше да се интересира за своите сонародници во Албанија И се започна, поточно продолжи, како што беше пред еден век – завршија средношколците средно образование тука и потоа го фаќаа матичниот пат за Бугарија за да завршат факултет и да работат. Можеме да кажеме дека скоро секое семејство има по едно, две или три деца кои завршиле високо образование во Бугарија или кои работат таму. Токму затоа сме многу благодарни за политиката на Бугарија кон нас“.
Во однос на темата за т.н македонизам и отворените прашања што стојат меѓу Бугарија и Република Северна Македонија во однос на нашиот идентитет и заедничка историја, Лазо Нестори споделува дека следи како се развиваат односите во контекст на пристапувањето на Северна Македонија во Европската Унија.
„Мислам дека областа која најмногу се поврзува со „македонизмот“ е областа Мала Преспа. Таму има некои фактори на овој македонизам. На пример, во 90-тите години голем дел од луѓето работеле во соседна Македонија и нивните економски интереси се поврзани со неа Мене лично зборот Македонец не ми пречи, но мислам дека Македонија е држава создадена во рамките на Титова Југославија, со големите идеи за Александар Македонски и тн.
Историски ова е бугарски регион, како што е, на пример, Тракија. Она што бугарската држава сака од Северна Македонија – признавање на бугарското малцинство, како и прашањата за историските личности и националните херои, мора да се расчистат. Да се каже вистината и да се реши сè со умот и разумот“.
Запрашан да им посака нешто на нашите слушатели во Бугарија и на нашите сонародници кои живеат ширум светот, Лазо Нестори ја пренесе следнава порака:
„Да се биде Бугарин е голема гордост. Посакувам сите Бугари, каде и да се во светот, да ја сакаат Бугарија, да ја чуваат и добро да работат за бугарското име. Верувам дека сите се и ќе бидат горди на ова име“.