Радуков: Манипулациите во однос на работата на историската комисија, ги прифаќаме како обид за влошување на односите меѓу Бугарија и РС Македонија

Сите обиди за манипулирање на општеството во Република Северна Македонија со небулози за активностите на заедничката историска комисија ги прифаќаме како обид за влошување на односите со Бугарија, загрозен е и обидот за европска иднина на Република Северна Македонија. изјави Желјазко Радуков, експерт во Дирекцијата „Југоисточна Европа“, на вчерашниот брифинг во Министерството за надворешни работи на Бугарија.

Во однос на работата на комисијата, тој изјави дека таа е јасно регулирана, а секој може да прочита во членот 8 од Договорот за добрососедство од 2017 година што вклучува. Во однос на Охридската архиепископија, комисијата се занимава само со претставувањето на оваа црковна институција, нејзината улога во средниот век во учебниците за средно образование на научен начин базиран на автентични и докажливи заклучоци, појасни тој. Според него, какви било дебати за статусот на Македонската православна црква во современа смисла и нејзините односи со Бугарската православна црква – воопшто не се дел од работата на комисијата. И сите обиди за манипулирање на општеството во Република Северна Македонија со небулози за активноста на историската комисија ги прифаќаме како обид за влошување на односите со Бугарија, обидот за европска иднина на Република Северна Македонија е исто така загрозен, истакна Радуков.

Радуков истакна дека комисијата има важна улога во разјаснувањето на долгогодишните противречности, а нејзината работа не е брза. Нејзината работа е постепена, а по години ќе го достигнеме успехот што сите го посакуваме. Таа веќе има таков успех. Знаете, пристигнати се препораки до двете влади, кои двете влади ги прифатија за заеднички прослави на одредени личности и настани од особено значење во заедничката историја на двете земји во средниот век, појасни Радуков.

Според него, првата прослава доаѓа многу наскоро – Денот на Климент Охридски. Ништо не може да не спречи да го исполниме овој договор и да ги исполниме протоколите што ги потпишавме, категоричен беше тој.

Експертот ја коментираше и одлуката на комисијата за антидискриминација на Република Северна Македонија во врска со Културниот клуб „Иван Михајлов“ од Битола. Според него, тој истакна три концептуални проблеми.

Првиот е дека одлуката на комисијата не може да се обжали, што е чудно за еден демократски систем, коментира Радуков. Но, да претпоставиме дека ова е елемент на несовршеноста на правниот систем во Република Северна Македонија. Затоа, во моментов има скрининг од страна на Европската комисија, кој еден ден, кога Бугарите ќе бидат вклучени во Уставот и кога ќе започнат преговорите на Република Северна Македонија со Европската Унија, во резултат на овој скрининг, соодветните закони ќе бидат сменети, коментира тој.

Вториот проблем што го гледаме е дека комисијата за антидискриминација си дозволува еднострано толкување на едно многу важно прашање од нашата заедничка историја. И во својата интерпретација, во своите мотиви е во спротивност со многу сериозните дела од историјата на Балканот и Република Северна Македонија во првата половина на 20 век, рече Радуков. Тој објасни дека за вакви противречности владите на Бугарија и Република Северна Македонија ја создале комисијата за историски прашања. Работата на комисијата е да ги расчистува ваквите контроверзии, а не едно тело да наметнува еднострана одлука на оваа тема и со тоа речиси да предодредува што ќе одлучи историската комисија еден ден кога ќе станува збор за тоа, рече Радуков. Тој нагласи дека ова е едно од прашањата што ќе се покренат на следната средба на работните групи меѓу двете министерства.

Третиот проблем што го гледаме и кој исто така ќе го поставиме е тоа што досега нашите колеги од Скопје не уверуваа дека Бугарите во Република Северна Македонија имаат целосно право да го развиваат својот културен и историски идентитет, рече Радуков и додаде дека со оваа одлука Комисија за спречување и заштита од дискриминација „иронично тоа всушност ги дискриминира Бугарите“. Затоа што во пракса им забрануваат да ги користат и да им оддаваат почит на симболите на нивниот историски идентитет, посочи тој.

На прашањето дали одлуките на комисијата може да се обжалат пред меѓународните судови, Жељазко Радуков објасни: „Првичната анализа покажува дека самата одлука не може да се обжали. Но, последиците што произлегуваат од тоа, доколку Република Северна Македонија одлучи да ги примени, може. Претпоставуваме дека сме целосно подготвени да ги поддржиме бугарските организации во апелирањето доколку сметаат дека е потребно“.