Иван Николов: Во Србија не се зборува за промена на системот што го создаде Вучиќ

Промената во Србија е нереалистична. Доказ за тоа се протестите што траат речиси една година и не донесоа никакви промени.

Ова го изјави во интервју за БГНЕС поетот и општественик Иван Николов, претседател на бугарскиот Културно-информативен центар во Босилеград. Тој е автор на четири збирки поезија и на книгата „Бугарите во Југославија – последните Версајски заточеници“. БГНЕС разговараше со него во Босилеград, каде што екипа на БГНЕС го одбележа 27-годишното постоење на КИЦ – најактивната бугарска организација која ги брани правата на бугарското малцинство во Западните покраини.

Белград не сака да се ослободи од минатото кое создава омраза

Коментирајќи ја денешната состојба во Србија и масовните протести против режимот на Александар Вучиќ, Иван Николов нагласи дека во моментов се забележува заострување на позициите од двете страни. „Иако протестите успеаја да изнесат најголем број демонстранти на улиците во целата историја на Србија, тие немаат јасна ориентација. Никој не може да каже дека се антиевропски, но никој не може да каже дека се проевропски. Причината е што огромен дел од демонстрантите сè уште зборуваат за обединување со Република Српска и ги повторуваат илузиите за српско Косово. Антиевропските ставови што се слушаат на протестите, отсуството на европски знамиња, предизвикаа недоумение во Брисел и кај повеќето европски држави. За жал, тие немаат јасна позиција за случувањата во Србија. Сето тоа се одвива во услови на контрадикторни пораки што Александар Вучиќ ги испраќа кон Брисел, Москва и Пекинг“, изјави Николов.

Според него, уште на почетокот протестантите требало да побараат оставка од Вучиќ и распишување предвремени парламентарни избори кои би донеле вистинска промена. „Не гледам сериозни предуслови за промени, бидејќи дури и ако дојде до тие избори, тие ќе се одржат на истиот начин како и досега. Огромен дел од нив ќе бидат манипулирани, украдени и системот ќе остане ист, што не е предуслов за промена“, категоричен е новинарот и општественик.

„Во Србија се зборува за смена на Вучиќ, но не и за смена на системот кој го создаде, ниту за културната парадигма што ја владее земјата со децении. За Србија да се промени, мора да се промени начинот на размислување и културата. Белград мора да се ослободи од минатото што произведува меѓуетничка омраза и нетолеранција кон соседите. Ако тоа не се случи, ќе имаме предуслови за нови војни“, предупреди Иван Николов.

Потврда на своите зборови тој гледа во новите програми и теории за „Српски свет“, како и во поврзувањето со руската и кинеската политика. „Тоа се работи кои не се европски, кои не претставуваат предуслов за европски развој на Србија. Затоа перспективата за промена сè уште не е реалистична“, изјави Николов и заклучи: „Лек против српскиот шовинизам нема.“

Бугарската држава и Западните покраини

Во своите 27 години постоење, КИЦ „Босилеград“, под раководство на Иван Николов, стана најактивната организација на Бугарите во соседните земји. Центарот е создаден во тешки времиња, кога југословенскиот диктатор Слободан Милошевиќ ја започнуваше својата нова крвава војна – против албанското мнозинство во Косово. КИЦ има особена заслуга затоа што се спротивстави на долгогодишната антибугарска политика на Белград кон нашите сонародници во Западните покраини – истата политика што се спроведуваше и меѓу Бугарите во Македонија и денес носи тажни последици.

На прашањето што треба да направи бугарската држава за Бугарите од Босилеград и Цариброд, Николов рече:
„За жал, се наоѓаме на територија на суверена Србија и бугарската држава може да направи само онолку, колку што српската држава ќе дозволи.“

Тој додаде дека барањата на бугарското малцинство се конкретизирани во платформа потпишана од 15 организации, која уште претходно му била предадена од претседателот Росен Плевнелиев на тогашниот српски претседател Томислав Николич, кој немал никакви забелешки, но ништо не било реализирано.

„Ние и понатаму сме изолирана граница, што не дозволува бугарски бизнис да стапне овде, за да има работа и помин за луѓето. Решавањето на проблемите на бугарското малцинство, како што го налага европскиот модел, не може да се оствари, бидејќи Бугарија и Србија припаѓаат на две различни геополитички пространства. Тие не наоѓаат заеднички јазик за да зборуваат за проблемите на бугарското малцинство“, рече Николов.

Бидејќи колективно решение е невозможно, младите од Западните покраини се спасуваат индивидуално, барајќи нов живот во европска Бугарија.

КИЦ може да ја прекине својата работа поради неисполнета обврска на Софија

Иван Николов изјави дека Бугарите во Западните покраини се исклучително вознемирени од новата политика која не им дозволува на нивните деца да студираат во бугарските универзитети по желба. Најпосакувани остануваат медицината, фармацијата и стоматологијата, но квотите за тие специјалности се силно намалени, иако светот има голема потреба од такви кадри.

„Оваа нова политика може да го поништи сето што е постигнато од 2000 година наваму“, предупреди Николов. „Разбираме дека Бугарија има потреба и од други професии, но на никого не можеш да му наложиш да студира нешто што не го сака,“ додаде тој.

Друг сериозен проблем е поврзан со програмите за поддршка на бугарските организации во странство. Тие им овозможуваат на организации како КИЦ „Босилеград“ да развиваат поширока дејност. „Тие програми траеја до крајот на 2024 година. Проектот за периодот 2025–2029 сè уште не е одобрен и ние остануваме буквално без средства за работа. Ова е сериозен проблем што се надевам дека ќе се реши,“ изјави Николов.

Седум бугарски организации потпишале писмо во кое ја изразуваат својата загриженост за доцнењето на овие програми. Постојат опасности поради ова доцнење организациите да бидат ставени во непријатна положба според српското законодавство, бидејќи има плаќања што мора да се извршат. „Но најважното е што остануваме без средства за работа,“ додаде Иван Николов.