Македонските националисти со обид за промена на историјата – негирање на минатото на Бугарите во САД

Пишува: Евита Смилкова/24 часа

Нов обид за културно присвојување и бришење на македонските Бугари, кои емигрирале во САД кон крајот на 19 и почетокот на 20 век, ги зачудил гувернерите на две држави – Илиноис и Мичиген, тврдат анонимни извори од САД. Лагата поттикна невидено откажување на двата документи и ја запре намерата на Сенатот да ја разгледа резолуцијата донесена од истата лобистичка организација. Двата документи беа доставени и одобрени од гувернерите. Тие беа објавени на нивните сајтови – што ги прави реално активни.

Екстремните северномакедонски националисти, претставници на меѓународната организација „Обединета македонска дијаспора“ успеваат да протуркаат два прогласи (б.а – одлука на еднострано тело, на пр. градоначалник, гувернер). Со нив септември го прогласуваат за „месец на македонско-американското наследство“. Претставен е лажен наратив за историјата на македонските Бугари кои емигрирале преку Океанот кон крајот на 19 и почетокот на 20 век. Се зборува за постоење на македонски цркви, училишта и јазик во години кога самата држава на Балканот сѐ уште не постоела. Лагата ја разоткрил нашиот бугарски конзул во Чикаго, Светослав Станков, кој веднаш го пријавил тоа пред американските власти.

Националистите дури тврдат дека е нивна најстарата активна бугарска црква во Америка, изградена во 1910 година од бугарски бежанци од Македонија. Црквата се наоѓа во Гранит Сити, Илиноис. Во неа на табли се испишани стотици имиња на бугарски донатори, благодарение на кои е изградена црквата.

Ултранационалистите, кои се обединиле во организацијата во 2004 година, тврдат дека овие имиња не постојат. Доставуваат на разгледување во 2022 година документ според кој првиот Северномакедонец стапнал на американско тло уште во 1493 година – заедно со Кристофер Колумбо. Таа декларација не беше прифатена.
„Обединетата македонска дијаспора“ ги негира сите меѓународни договори потпишани од Северна Македонија. Таа е професионална лобистичка организација. Таа е многу блиска со поранешниот премиер Никола Груевски, кој беше санкциониран минатата година според законот „Магнитски“. Нејзината главна цел е да ја промени историјата на Бугарите, Грците и Албанците – сите од регионот на Македонија. Организацијата ги негира Охридскиот договор, со кој заврши граѓанската војна во Македонија во 2001 година, Договорот за добрососедство со Бугарија од 2017 година, како и Договорот од Преспа, со кој Македонија го промени името во 2018 година. Не го признава уставното име. Затоа, во сите документи, Македонија или Република Македонија е означена како име на државата, а не уставното име Република Северна Македонија. Целта – официјално да се признае дека нема Бугари од регионот на Македонија во САД.

„Прво, би сакал да го истакнам добро познатиот факт дека Македонија е географски регион кој припаѓа на територијата на четири различни суверени држави: Бугарија, Грција, Албанија и Северна Македонија (поранешна југословенска република, независна од 1991 година)“, пишува Станков во своето писмо до гувернерот на сојузната држава Мичиген, Гретчен Витмер, со што од една страна го компромитира името на државата наведено во документите, а од друга страна тоа дека таа воопшто постоела во доцните години. 19 и почетокот на 20 век.

Сфаќајќи ја својата немоќ пред американските институции, членовите на лобистичката организација гневот од укинувањето на прогласите не го насочуваат кон извршната власт во двете држави во форма на гувернери, туку лично го напаѓаат нашиот генерален конзул во Чикаго. Првично, северномакедонските медиуми триумфално известуваа за усвојувањето на двата прогласи. На почетокот на октомври, пак, по нивното откажување, главна тема станаа нападите врз нашиот конзул, кој беше обвинет за транснационална репресија врз северномакедонската заедница во САД. Но, како всушност се доаѓа до злоупотребата?

Како поддршка за демократијата во Соединетите Држави, институциите ја промовираат културна разновидност. Северномакедонските националисти ова го гледаат како можност да ја пренапишат својата историја, и всушност на овој начин ги злоупотребуваат американските институции. Предметните прогласи изгледаат крајно безначајни за американските власти бидејќи тие директно не ја засегаат Америка. „До нив пристигнува убав текст, кој се вклопува во политиката на промовирање на заедниците. Но, овој текст е спротивен на политиката на другите заедници – за бугарската, грчката и албанска“, објаснуваат извори запознаени со случајот. Ако документот изгледа автентично, тој се прифаќа. Нема орган, кој да ги проверува и потврдува информациите. И ако некој не го оспори, тоа останува во историјата. После тоа, истите тие националисти се повикуваат на нивните нови прогласи и ги докажуваат со веќе прифатени текстови – така се создава минато од документи. Целта на бугарските дипломати на терен не е да го компромитираат политичкиот процес за унапредување на заедниците, туку да ја разоткријат злоупотребата.

Ако зборовите на „Обединетата македонска дијаспора“ не ги оспори никој, тогаш тие едноставно ќе останат во историјата и лесно можат да ја променат. Кога ќе се акумулира доволен број политички признанија – еден проглас вели дека тие се појавиле како народ на американско тло пред 7.000 години, друг вели дека се од времето на Колумбо, трет дека пристигнале во 1870 година – извештаите се акумулираат во архива. . Со тоа се создава нов историски наратив, ново културно-историско наследство за историјата на македонската емиграција во Америка.

Сè што недостасува во учебниците, тие го создаваат преку документи. Ова е лажен историски наратив, но создаден преку политички документи, а не преку историски факти. Доколку не се преземат мерки против овие документи, тие едноставно ќе бидат оставени сами да ја напишат својата историја. Нивната идеја е да не признаат дека пристигнале во југословенско време, во 60-тите и 70-тите години на минатиот век. Целта е да се докаже дека во Америка нема Бугари од Македонија. А во САД има многу докази уште од времето на островот Елис (б.а – остров лоциран во заливот Њујорк, кој бил најголемиот емигрантски центар во САД и функционирал од 1892 до 1954 година) Против секој од овие документи има петиции од Бугари од Македонија кои велат дека ова е злоупотреба.