Уникатната иницијатива во светот ја преведува уметноста на јазикот на слепите во Бугарија

Во светот на модерната визуелна култура, многу луѓе со оштетен вид остануваат надвор од дофатот на огромниот свет на уметноста, јавува репортерот на БГНЕС.

Бугарија е една од ретките земји во светот со стрипови достапни за лицата со оштетен вид. Лицата со оштетен вид имаат два достапни стрипа испечатени на Брајово писмо, снимени со гласови на актери и волонтери. Иницијативата се реализира благодарение на финансиската поддршка на Националниот фонд „Култура“, идеен мотор на проектот е Иван Карастојанов, а управител Дима Настева.

Нивниот проект „Пристапна уметност“ не е ограничен само на стрипови, туку има за цел да адаптира филмови и претстави за слепи и слабовидни лица. Досега се продуцирани и објавени 13 стрипови, два филма и една претстава.

Идејата за создавање на проектот „Пристапна уметност“ (или Artessible) е на Иван Карастојанов. Неговата иницијатива беше лансирана во 2023 година, со првичен фокус на адаптација на стрипови за слепи. Подоцна, Карастојанов, заедно со Дима Настева, биле инспирирани од меѓународното движење „Пристап до културата“ и сфатиле дека на Бугарија и недостасуваат такви иницијативи.

„Пристап до културата“ е меѓународна струја, за која, за жал, малку се зборува и пишува, а уште помалку се случува во Бугарија“, изјави Иван Карастојанов за БГНЕС. Неговата цел е да даде скромен придонес кон промените во овој поглед, обезбедувајќи еднаков пристап до визуелни содржини за слепите лица.

Во рамките на проектот беше адаптирана претставата по приказната на Јордан Јовков „Ноќта на сирената“, како и тактилен модел на софиското метро за да им помогне на слепите да се движат низ урбаната средина. Видеото од настапот е поставено на интернет за да биде достапно за сите.

„Има многу потешкотии – од недостаток на време до авторски права кои ja спречуваат адаптацијата на некои културни производи“, со тага вели Иван. „Но, радоста што ја гледаме во очите на слепите деца и возрасните кои ја допираат уметноста благодарение на нашите напори е најголемата сатисфакција за нас.

Во изминатата година проектот адаптираше стрипови како и два кратки филма. Филмовите „Исповед“ на Дима Настева и „Три“ на Бојан Таксиров добиваат и аудио опис за да бидат достапни за слепите гледачи. „Користевме добри практики од прирачникот за квалитетен дополнителен опис на визуелните содржини, напишан од Европската унија на слепи“, вели Иван Карастојанов.

Проектот не застанува само на киното и стрипот. Театарската изведба на претставата, работена според расказот „Ноќта на сирената“ од Јордан Јовков, беше адаптирана и со аудио опис и знаковен превод. Видеото од настапот е поставено на интернет за да биде достапно за сите.

Идејата на „Пристапна уметност“ не е само да ја направи културата достапна за лицата со оштетен вид, туку и да инспирира други уметници и институции да се приклучат на оваа важна мисија.

Фото: БГНЕС