Бугарите на панихида, Македонците во опера – резултат нула

Пишува: Атанас Величков за БГНЕС

Што и да кажат злобниците, прекрасно е што Република Северна Македонија може да се пофали со претседателка која е голем љубител на операта. Пред неколку месеци во Скопје, г-ѓа Силјановска-Давкова јавно го изрази своето воодушевување од оперската мајсторија што ја покажа екипата на Софиската опера по 6-часовната „Валкирија“ од Вагнер. Сега на ред доаѓа пократката, како времетраење опера „Набуко“ од Верди, но овој пат во Софија и во изведба на Операта и балетот на Република Северна Македонија.

Силјановска-Давкова пред околу 4 месеци во Скопје рече дека верува во културната дипломатија и дека таа е посилна од традиционалната дипломатија. Но, не смееме да заборавиме дека втората е моторот на првоспомнатата. Токму затоа, кога госпоѓата Силјановска-Давкова изразила желба неофицијално да ја посети Бугарија за да ужива во оперската уметност, Бугарија, како сериозна, демократска и европска земја, можела да ѝ се обрати само со „Добре дојдовте“. Така е прифатено и така треба.

Проблемот настанува тогаш, кога изразите на восхит од оперската уметност, придружени со блицовите на фото-апаратите, камерите што работат и прашањата на новинарите, се користат за да се демонстрира нешто што не соодветствува на реалната состојба. А каква е таа? Стратегијата на македонската влада да се претстави како активна страна во решавањето на проблемите меѓу Софија и Скопје е проѕирна, но не е нималку наивна. Пред нашите европски партнери, властите во Скопје сакаат да покажат дека иницијативата за решавање на проблемите е нивна, а Софија горделиво стои на едно место и чека. Тоа не е вистина! Картите се одамна ставени на маса и веќе е кристално јасно што мора да направи Република Северна Македонија за да го продолжи својот пат кон ЕУ. Се разбира, ако сака, може и да го прекине ловот на „бугарските вештерки“, колку и истиот да е удобен за државниот врв.

Што циркулира во јавниот простор долж оската Скопје-Софија? Освен црната кампања против Коридорот 8 од македонска страна, сагата околу македонскиот дел од историската комисија и кадровските промени таму, сега се занимаваме со посетата на Силјановска-Давкова на Софија, која е неофицијална и не е поврзана со иницијатива за решавање на преземените обврски, туку е диктирана од љубовта кон оперската уметност. Ова без никакви скрупули може да се нарече губење време. Или добивање на време, зависи од страната на границата и кои се вистинските намери во однос на интеграцијата во ЕУ и во однос на најблискиот сосед.

Ако панихидите останаа заштитен знак на Бугарите, операта е на пат да стане заштитен знак на Македонците. Првите се причина Бугарите од Македонија да се соберат на едно место, а втората е начин некој лажно да се претстави како загрижен за односите меѓу двете земји. Кои, ако мораме да бидеме искрени, никогаш не биле поотворени, поискрени и демонстрирани без никакви заобиколувања. Бугарија излезе од својот романтизам, а Република Северна Македонија, во моменти на патриотски занес, заборава на своите можности како земја, го надценува своето влијание и се чини дека не сака го прифати фактот дека „источниот сосед“ е земја со илјадогодишна историја, авторитет граден со векови и пријатели и на исток и на запад. Тоа е нешто што Скопје не може и не сака да го прифати и затоа, со необјаснива леснотија, македонските политичари го користат лицемерието, така трапаво, со една единствена цел. Уште еднаш да ја излажат бугарската јавност во самата Бугарија.

Македонските Бугари го гледале овој филм многу пати, па затоа и тешко дека очекуваат по 15-на опери и 10-на театарски претстави да престане говорот на омраза кон Бугарија во медиумите. Дека тие самите ќе ја добиваат толку посакуваната рамноправност и секако, последно, но не и најмалку важно, дека ќе се расчистат сите лаги и манипулации во историска смисла и конечно двете земји навистина да почнат на чисто. Братски! Ако тоа не се случи, ако сега не се решат проблемите, ќе бидеме сведоци на нови генерации кои ќе растат со искривена перцепција за нивните најблиски луѓе на Балканот. Перцепција која тешко дека ќе ја сменат прекрасните културни дејци од двете страни на границата, кои и сега, со мали и незначителни исклучоци, комуницираат, работат, создаваат и не воодушевуваат заедно со своите таленти.

Отворените и чесни односи меѓу Бугарија и Република Северна Македонија вклучуваат исполнување на преземените обврски. Директно кажано Pacta sunt servanda, бидејќи само со одење во опера и по панихиди, не правиме ништо. Тоа одење воздигнува, но во случајот е бескорисно.