Пожари: Потребен е албанско-бугарски сојуз против заедничкиот непријател

Историски гледано, Албанците имале најголеми проблеми со Србите. Српската инвазија на Вардарска Македонија и Косово ги натера Бугарите и Албанците да се гледаат како пријатели. По Балканските војни, српската политика се сведе на геноцид врз Албанците и србизација на Бугарите. Во периодот меѓу Балканот и Втората светска војна, Софија стана дом на многу албански имигранти. Добрите односи меѓу двата народа мора да продолжат и во сегашноста за тие да се заштитат од нивниот заколнат непријател, изјави Џевдет Пожари за македонскиот информативен портал Фронт онлајн, пренесува БГНЕС.

Во овој свет сè се менува, вклучително и општествениот поредок. Константна останува само оваа земна сфера која денес ја оптоваруваме ние што живееме во неа и во која живееле нашите предци и ќе живеат нашите потомци. Не се разликуваат и народите кои живеат еден до друг и кои понекогаш се соочувале со конфликти и несогласувања, а понекогаш и со меѓусебна соработка, заради подобра заедничка иднина.

Кога ние Албанците зборуваме за нашата ситуација на овој полуостров и за нашите пријателства и непријателства со соседните народи, не можеме а да не се соочиме со вистината дека генерално на овој полуостров сме живееле „сами“ или во близина на „непријателите“ и „пријателите“ кои сакале да ја искористат, а понекогаш и да ја злоупотребуваат нашата позиција на „испосник“ кој нема ниту „браќа“ ниту „братучеди“ на овие простори.

Што се однесува до нашите непријателства со другите народи од овие простори, тие најмногу се поврзани со српскиот и црногорскиот народ, кои во бурни и турбулентни времиња, како и денес, сакале да ги окупираат и ги окупирале албанските земји. Додека со хрватскиот и бугарскиот народ, со кои нашиот заеднички непријател – српскиот – често се спријателуваше, имавме „пријателства“.

Во овој контекст, односите на Албанците со другите балкански народи во најголем број случаи зависат од амбицијата на соседите да ги завземат албанските земји. На пример, српската инвазија на Косово и Вардарска Македонија во есента 1912 година им донесе многу страдања на Албанците. И не само на нив, туку и на Бугарите, што ги натера овие два народа да се погледнат и да ги видат можностите за заедничка одбрана од непријателот, кој исто така им беше заеднички.

Во меѓувреме, од Балканските војни наваму, српската програма беше многу јасна во однос на нејзините „природни“ непријатели: Албанците требаше да бидат целосно истребени со геноцид и емиграција, а Бугарите да се србизираат.

И оваа опасност, од различен тип, но со иста цел – нивно етничко уништување – ги поттикна Албанците и Бугарите да видат можности да се поддржуваат едни со други и заедно да се соочат со непријателот, кој имаше конкретен проект за нивно уништување преку различни методи и окупација на албански и бугарски земји.

Што се однесува до оваа соработка, треба да се истакне активноста на албанската колонија во Софија во последните децении на 19 век, чии претставници одиграа исклучително важна улога во сите аспекти на албанската национална преродба.

Според бугарските историчари, по Балканските војни и пред Втората светска војна, Софија била привлечна за албанската емиграција. Имаше и многу патриоти и преродбеници Албанци кои непречено дејствуваа за каузата на својот народ.

Според официјалниот попис на населението од 1926 година, бројот на албански државјани во Царство Бугарија изнесувал 1.536 мажи и 619 жени, т.е. вкупно 2155 луѓе, од кои огромното мнозинство живееле во главниот град на Бугарија.

Во меѓувреме, според бугарските историчари, во 30-тите години на 20 век, заедно со привремената економска емиграција, вкупниот број на Албанци во Бугарија изнесувал околу 7.000-8.000 луѓе.

Албанците во Бугарија беа организирани во две здруженија – „Дешура“ и „Ѓерѓ Скендербеу“, каде што имаа богат културен и национален живот. Делегации на овие организации речиси секоја година ја посетуваа Албанија и одржуваа средби со кралот Зогу, министри и истакнати јавни личности.

Се претпоставува дека она што ги зајакнувало односите на еден локален народ со соседните народи било определено со тоа што неговиот етнички дел останал надвор од границите на матичната држава, а етничкиот дел на другите останал во границите на, на пример, Албанија.

Дури и во однос на другите кај нас и во соседните земји, Албанците имаат најголеми проблеми со Србите, кои отсекогаш се воделе од верувањето дека Србија се протега до таму каде што има дури и еден српски гроб. Така, тие се водат од верувањето дека земјата им припаѓа на мртвите, а не на живите.

За разлика од српските водачи, Бугарите уште од постбалканските војни се обидуваат да се погрижат етничките малцинства да бидат мостови на зближување, а не високи ѕидови што ве спречуваат да се гледате со соседот. Затоа, на 9 јануари 1932 година, во Софија, делегациите на Бугарија и Албанија се договориле да изготват збирен протокол во кој ќе се разгледуваат прашањата за малцинствата.

Сепак, обврските утврдени во овој протокол не беа спроведени од различни причини, главно поради југословенскиот и грчкиот притисок врз владата во Тирана. Овој притисок е резултат на југословенско-грчката политика на сузбивање на малцинствата и не дозволување на каква било иницијатива да ги регулира на кое било меѓународно ниво, па дури и билатерално.

На југословенската и грчката страна пред Втората светска војна, отворањето на прашањето за малцинствата на Балканот се сметаше за нешто што им штети на нивните национални интереси, чии интереси главно се засноваа на протерување или асимилација на други етнички групи.

Во меѓувреме, мора да се каже вистината, која ја нагласуваат многу бугарски историчари: Бугарија и Албанија во 20-тите и 30-тите години на 20 век имале многу внатрешни проблеми. Поради ова, тие не можеа да направат ништо повеќе за себе и за билатералните односи. А кога на ова ќе се додадат грчко-српските напори да се спречи каква било соработка меѓу Албанците и другите соседни народи, на пример со Бугарите, тогаш сè добиваат и димензиите на балканските игри.

Со примерите како Албанците ја доживувале својата осаменост на Балканот, може да се продолжи до бесконечност. Една вистина станува јасна: а имено дека ние имаме потреба од другите, а и ти од нас. Но, пред сè, мора да разбереме дека мораме да бидеме способни да одржуваме пријателски односи со соседните народи со кои споделуваме исти интереси, од кои главно е да се заштитиме од непријателството на нашите заколнати непријатели, во секое време.