Раѓањето на (северно)македонскиот јазик пред 80 години

Facebook статус на доц. д-р Спас Ташев

5 мај во Скопје е прогласен за ден на македонскиот стандарден, односно на книжевен јазик. Причината е јасна – на овој датум, книжевната норма на Скопје била кодифицирана со закон. Пред тоа немало такви закони, немало и таква норма.

Подоцнежното создавање се објаснува во Скопје со фактот дека претходно немало услови за стандардизација, бидејќи сите тирани во светот биле против македонскиот јазик. Се прашувам како тираните не ја спречиле стандардизацијата на грчкиот, бугарскиот, албанскиот, српскиот, хрватскиот, па дури и на малцинските јазици како влашкиот/ароманскиот, кога тие сè уште немале свои држави? Треба ли да потсетиме дека Отоманската Империја имала интерес да ги дели христијанските националности, па затоа би го поддржала појавувањето на посебен македонски идентитет! Сепак, не се појавил! Затоа, јасно е зошто ниеден слободољубив човек во светот не се залагал за стандардизирањето на непостоечкиот до 1945 г. македонски јазик!

Меѓу научните и практичните аргументи за тоа дали еден јазик постои како самостоен или не, постои значајна разлика. Понекогаш политиката е слепа и е должна на науката. Од оваа перспектива, можам да прифатам дека е внатрешно прашање на граѓаните на денешна Северна Македонија сами да одлучат каков треба да биде нивниот јазик и како треба да се нарекува. Тврдењето дека Бугарија сакала да го избрише современиот македонски идентитет е пропагандна лага измислена во Белград. Оние кои денес се чувствуваат етнички Македонци имаат право да го нарекуваат својот јазик македонски, или поточно северномакедонски, бидејќи се користи само во северниот дел од географскиот регион Македонија. И покрај напорите на Тито и компанија, оваа јазична норма не успеа да се наметне преку југословенски емисари во преостанатите делови од географската област Македонија, кои се наоѓаат во Грција, Бугарија и Албанија.

Се поставува прашањето, што се случува со оние граѓани на денешна Северна Македонија кои не сакаа да го трансформираат својот идентитет од бугарски во македонски и не сакаа да прифатат дека нивните мајчини бугарски дијалекти формираат некаков посебен северномакедонски јазик?

Jасно треба да кажеме дека во периодот до 1948 година, кога комунистичките власти во Бугарија целосно ја прифатија и поддржаа македонизацијата, во самата денешна Северна Македонија и меѓу емиграцијата од Македонија во слободниот свет се појави внатрешно и целосно независно движење, кое го негираше создавањето на македонскиот јазик како одделен од бугарскиот.

Поради оваа причина, дури и денес, Скопје нема билатерален проблем со Софија, туку внатрешен македонски конфликт, чие единствено решение е национално помирување – рамноправност на Бугарите со другите националности во Северна Македонија преку нивно вклучување во Уставот. Овие поединци и денеска треба да имаат човеково право да продолжат да го нарекуваат својот јазик бугарски, како што го нарекувале сите преродбеници и револуционери во Македонија. Секако, денес книжевната норма во Скопје е различна од книжевната норма во Софија, па затоа треба да има различно име. За Македонските Бугари, таквото име би можело да биде „Македонски Бугарски јазик“, по аналогија со „Палкенски Бугарски јазик“ што се користи во романскиот и српскиот Банат. Македонските Бугари се исто така оние кои ќе одлучат која азбука ќе ја користат: дали онаа создадена од Блаже Конески во 1945 година или бугарската кирилица. Тука е соодветно да се потсетиме дека во 1948 година коневицата била исфрлена од Грција и Албанија и почнало да се пишува на костурско-преспанскиот дијалект со бугарска азбука.

Приложувам неколку документи од 1945, 1946 и 1947 година, кои го покажуваат отпорот меѓу Македонската емиграција против создавањето на македонскиот јазик. А ова е период кога Бугарија срамно е молчала.

Оваа политика на геноцид повеќе нема да се толерира, и токму затоа ЕУ му наметна јасни правила на Скопје, ако сака да избега од убиствената прегратка на Српскиот свет!

Доколку некоја научна институција е заинтересирана, готов сум да подготвам публикација за внатрешномакедонскиот отпор по 1945 година против создавањето на литературниот македонски јазик.