„Скапиот“ зет на Орбан

Унгарскиот премиер Виктор Орбан сака отворено да ја критикува Европската унија. Многу често тој ги споредува “бриселските бирократи” со некогашното комунистичко Политбирото на СССР, ја обвинува ЕУ дека сака да го уништи националниот идентитет на Унгарија и нејзиниот народ. Во 2017 година дури одржа националната кампања под мотото: “Стоп за Брисел”.

Во приватниот живот сепак Орбан ги има сите причини да биде целосно задоволен од “Империјата”: членови на неговото најблиско семејно опкружување и солиден број бизнисмени блиски до него заработија добри пари од европските фондови, понекогаш дури и со измама.

Последниот познат случај е поврзан со зетот на Орбан – Иштван Тиборц, оженет за ќерката на премиерот Рахел.

Во извештај на службата за борба против измами со фондови на ЕУ ОЛАФ се вели дека Тиборц проневерил милиони евра преку “организиран механизам за измама” во набавки за поставување на улично осветлување во градови и помали општини. Наодите од истрагата беа објавени на независниот унгарски портал за вести  „24 часа“.

Некои од обвинувањата се одамна познати благодарение на одредени новинарски истраги, сега тие повторно добиваат конкретни форми. Според извештајот на ОЛАФ, во периодот 2009-2014 година фирмата “Елиос иноватив” (со која Тиборц е поврзан до 2015 година) добила набавки од 35 унгарски градови и општини за обновување на уличното осветлување. Вкупниот износ на средства од ЕУ за овие договори изнесува 43,7 милиони евра.

Експертите на ОЛАФ не само утврдиле неправилности во одделни договори, туку зборуваат и за “организиран механизам за измама” во 17 од 35-те налози.

На пример: сопственикот на една од компаниите кои ги правеле проектите на налозите, бил истовремено  партнер на Тиборц во “Елиос”. Условите во натпреварот за изведувачот се напишани на таков начин што само Елиос може да одговори на нив. Покрај тоа, понудата на компанијата содржи невистинити податоци за профитабилноста на проектите.

Истрагата на ОЛАФ започнува уште во почетокот на 2015 година, а Тиборц го продава својот удел во компанијата наскоро потоа.

Портпаролот на европската служба потврдува пред “Дер Шпигел” дека проверката, завршена на крајот на 2017 година, докажала не само тешки неправилности, но и докази за конфликт на интереси при спроведувањето на јавните набавки со европско финансирање. Сепак, повеќе детали во оваа истрага не се објавени.

“Елиос” не ги негира тврдењата во извештајот на ОЛАФ, но го критикува “политички мотивираното известување” за случајот во унгарските медиуми. Во писмена позиција на компанијата се вели дека “Елиос” отсекогаш работела според правилата, и ги исполнила сите законски обврски околу спорните проекти.

Самиот Иштван Тибор одбива да го коментира случајот со неговата поранешна фирма.

Самата канцеларија на ОЛАФ не може да спроведе кривични истраги против измамите со средства од ЕУ. Нејзиниот извештај оди со препорака Унгарија да врати 43,7 милиони евра потрошени за договорите на Елиос со буџетот на ЕУ.

Канцеларијата на унгарското обвинителство, исто така, започна со испитување на податоците на ОЛАФ. Главниот обвинител Питер Полт, сепак, се смета за лојален на Орбан.

Сите претходни истраги против претставници на владејачкото мнозинство или блиски на Орбан завршија без обвинувања.

Случајот со Иштван Тиборц добива прилично голем публицитет, но воопшто не е единствениот ваков случај од опкружувањето на унгарскиот премиер. Компаниите на неговиот татко и брат, исто така, добиваат директно или индиректно финансирање од ЕУ во висина од милиони евра.

Еден од најголемите корисници на европски средства во Унгарија е Лоринц Месарош, пријател од детството и поранешен градоначалник на родното село на Виктор Орбан Фелчут. Од обичен монтер, Месарош стана еден од најбогатите луѓе во Унгарија. Неговото богатство се проценува на речиси 350 милиони евра.

Истражните новинари од унгарскиот сајт Директ36 со години ги проучуваат практиките на пријателите и роднините на Виктор Орбан. Според нив има очигледна врска меѓу зголеменото богатство на овие лица и нивното учество во јавни набавки финансирани со средства од ЕУ.

Скандалот околу аферата “Тиборц” може да ја чини Орбановата партија Фидел неколку проценти, што во одредени околности може да доведе до губење на мнозинството од 2/3, кон кое премиерот се стреми.

Самиот Орбан не го коментира случајот против неговиот зет.

По објавувањето на деталите од европската служба за борба против измами, тој пушти во вашиот профил на Facebook само кратко видео во кое се објавува против усвојувањето на бегалци во Унгарија: “За нас Унгарија стои на прво место. Ќе се бориме со сите кои се обидуваат да го променат христијанскиот идентитет на Унгарците и Европа “.

Der Spiegel